Во последниве 5 години – 60.000 млади ја напуштиле Македонија

Македонија останува без млади- Секоја година заминуваат по 12.000 луѓе под 29 години

Сѐ поголем број млади ја напуштаат Македонија во потрага по подобар живот надвор од границите на државата. И покрај постоењето на различни програми за младинско вработување и поддршка на стартапи, реалната слика покажува дека тие не се доволни за да ги задржат младите дома.

Според последните податоци на CEIC, младинската невработеност во декември 2024 година достигнала дури 32,3%. Ова ја става Македонија меѓу земјите со највисока невработеност во Европа, со двојно повисока стапка од просекот на Европската Унија. Според податоците на CEIC, младинската невработеност во земјата во декември 2024 година изнесувала 32,3%. Тоа ја позиционира Македонија меѓу водечките земји во Европа со највисока невработеност кај младите, речиси двојно повеќе од просекот на ЕУ (околу 15%).

Во споредба, младинската невработеност во: Бугарија – 13%, Албанија изнесува околу 20%, Косово – 34% (највисока во регионот), Србија – 24%, Босна и Херцеговина – 27%, Црна Гора – 28%, Хрватска – 17%

Паралелно, анкетата на Вестминстер фондацијата за демократија (WFD) открива дека 62% од младите во Македонија размислуваат да се иселат, а 77% од нив не планираат враќање. Ова се највисоки проценти во регионот, заедно со Косово и Албанија, каде процентот на потенцијални емигранти е над 60%.

Во изминатите пет години, од земјата заминале околу 60.000 млади лица, според податоците од Евростат и домашните институции. Најчести дестинации: Германија, Италија, Австрија и Чешка – земји што нудат подобри плати, стабилност и развојни можности.

Причините за оваа масовна емиграција се добро познати: недостаток на квалитетни работни места, ниски плати, ограничени можности за кариерен напредок, корупција и општа недоверба во институциите.

Заминувањето на младите веќе има сериозни последици врз економијата. Недостигот на квалификуван кадар е сѐ поочигледен во здравството, образованието и технолошките индустрии.

Образовниот систем, пак, се соочува со намалување на бројот на ученици и студенти, особено во руралните општини, каде се затвораат училишта поради недоволен број запишани деца. Сѐ помал број млади придонесуваат во пензискиот фонд, додека бројот на пензионери постојано расте. Оваа нерамнотежа го става пензискиот систем под сериозен ризик и отвора прашања за неговата долгорочна одржливост.

Иако постојат програми за поддршка на младинско вработување, стартапи и фриленс активности, граѓанските организации предупредуваат дека тие често се недоволно познати, слабо спроведени и без реален ефект. Нема јасна стратегија за задржување на младите, ниту координирана институционална поддршка.

Младите се движечка сила на секое општество. Без јасна визија, силни институции и долгорочни политики, Македонија ризикува да остане без генерации кои можат да ја носат напред. Време е за конкретни дела, не само за стратегии на хартија.