(ВИДЕО) ПРАЗНУВАЊЕТО НА ГОЛЕМА БОГОРОДИЦА И МАНАСТИРОТ ТРЕСКАВЕЦ

Православните христијани денес го празнуваат големиот празник Успение на Пресвета Богородица, во народот познат и како Голема Богородица.

Христијаните веруваат дека, како и Исус, и Богородица по смртта воскреснала и заминала на небото, како со душата така и со телото. Оттаму и називот успение, што значи искачување.

Поради големиот култ што го има мајката Божја меѓу верниците, овој празник се празнува многу свечено со големи народни собири. Народот верува дека Богородица е заштитничка на леунките и на жените им помага при породувањето. 

Прилепчани за овај празник го посетуваат Манастирот Трескавец. На десетина километри од градот Прилеп, во прегратка на грамадните камења на Златоврв, постои црквата на Успение Богородица која, заедно со конаците и трпезаријата на манастирот Трескавец, го напојува овој необично живописен предел и духовна смиреност. Височините нудат јасна прегледност над цела Пелагонија, на планините Пелистер, Бабуна и Кајмакчалан.

Манастирот Трескавец се смета дека е подигнат во XIII век, за време на владеењето на византиските цареви Андроник II и Михајло III кои, според фреско-натписот поставен кај влезниот портал, се први донатори на овој манастир. Неговата сложена и разнообразна архитектоника укажува на фактот дека манастирот подлегнал на уривање. Најверојатно, манастирот бил обновен во XIV век, за време на српскиот крал Милутин.

Фрескоживописот во црквата “Света Богородица” го сочинуваат фрески од различни временски периоди. Најстари се оние на ѕидовите во просторот на двете кули, од XVвек.

За големото религиозно и културно значење го поседувал Манастирот Трескавец народот раскажал и една легенда за постанокот на името. Таа зборува дека на ден Богородица прилепчани и варошани биле собрани во црквичката Причеста да го означат тој свет ден. Додека траела богослужбата се задал силен тресок кој удрил врз манастирот. Утрината, похрабрите селани, добро наоружани, отишле да видат какво чудо се здало таму. Кога влегле во манастирот, селаните виделе ѕвер убиен врз коските на монасите. После тој настан, жителите го поправиле манастирот и тој повторно заживеал исто како и порано. Оттогаш овој манастир, поради тој силен тресок што надалеку се чул, го носи името Трескавец.

Преданија-Народната традиција го зачувала споменот за изградбата на манастирот Трескавец. Еве што вели самото предание: „Местото Светец е една ширинка на запад ко ќе одиш од Маркови Кули пред Црвени Стени пред да дојдиш, широка ледина позната како Светец. Таму сакале мештаниве да го градат манастиров, црквава. Се вели дека тука мајсториве работеле дење, меѓутоа ноќе се забележувала некоја необична светлина која се движела некаде околу полноќ, како да поминува некоја невидлива сила, некој светец кој свети, ќе трепка, ќе замини и оди кон Богоројца. И таму ги најдувале алатите остаени, кај шо е Трескавец сега манастиро. Утрото пак ги земале, пак граделе, нели започната градба, меѓутоа пак, пак истото се случува до вечерта граделе, од вечерта се појавува светлина, утрото алатите ги нема, на два-трипати то се случило, ете божја волја е тука да не се гради и отогаш таја светлина не се појавила.

Идентично предание запишал и Марко Цепенков во кое уште посликовито е опишан моментот на раѓањето на злото, инкарнинрано во ликот на ѕверот: ламја/гуштер „кој ништо живо не припуштал нито во манастирот, нито около манастирот – со крилја летал од манастир надвор и шетал и пакост чинел“, сè додека на денот на Пречиста Богородица – Мала Богородица, кога мештаните биле на литургија во варошката црква „Света Пречиста  Богородица не чуле еден тресок голем од зад Маркуи Кули и дури се исплашиле… Најпосле се научиле од овчари и од друзи оти в манастир трештило од ведрина и ровјата удрила над црква“ и го убила ѕверот сред црква, на коските од калуѓерите. Убиството на ѕверот – змеј/змев од страна на громот ни напомнува за зачуваната митска матрица на уништувањето на чудовиштата што го инкарнираат принципот на злото и тоа не само од громовниците, туку и од боговите – демијурзи меѓу кои се вбројува и некогаш овде почитуваниот Аполон.